Polityka Home Office dotycząca opóźnienia rozpatrywania wniosków EUSS uznana za niezgodną z prawem
Sekcja „Wszystkie postępowania w toku” w polityce dotyczącej wymogów dotyczących stosowności w wersji 8.0 programu osiedleńczego UE (EUSS) przewidująca wstrzymanie rozpatrywania wniosków w przypadku toczącego się postępowania karnego, została uznana przez Trybunał Wyższy za niezgodną z prawem. Sprawa dotyczy R (Lukasz Krzysztofik) przeciwko Sekretarzowi Stanu ds. Wewnętrznych, JR-2021-LON-001727, z Niezależnym Organem Nadzorującym Umowy Praw Obywatelskich jako interwenientem.
Tło: polityka
Aby wniosek o EUSS został zaakceptowany, musi spełniać wymogi dotyczące stosowności. Home Office opublikował wytyczne w tej sprawie, które zawierają sekcję zatytułowaną „Wszystkie postępowania w toku”. Przewiduje ona, że „w przypadku, gdy wnioskodawca ma toczące się postępowanie karne, które może prowadzić do skazania i odmowy z powodów stosowności, a także nie spełnia innych kryteriów przekazania do [egzekwowania imigracji] w odniesieniu do jakiegokolwiek innego przestępstwa, musisz wstrzymać wniosek do momentu, gdy wynik postępowania karnego będzie znany”.
Polityka przewidywała również, że wnioski muszą być wstrzymywane na sześć miesięcy, ale mogą być rozpatrywane po tym czasie, jeśli nie było wcześniejszych skazań, tylko jedno toczące się postępowanie karne oraz maksymalny potencjalny wyrok jest krótszy niż 12 miesięcy. Taki zapis został wprowadzony do polityki w wersji 5, wcześniej stwierdzono, że decydenci „muszą rozważyć, czy wstrzymanie wniosku jest rozsądne i proporcjonalne”.
Tło: wnioskodawca
Wnioskodawca jest obywatelem Polski, który mieszka w Wielkiej Brytanii od 2006 roku. Złożył wniosek o EUSS 17 września 2020 roku. W tym czasie czekał na rozstrzyganie czterech zarzutów dotyczących zachowań sprzed Brexitu. To timing jest istotny, jak zostało opisane w sprawie Abdullah & Ors (EEA, apelacje deportacyjne, procedura) [2024] UKUT 66 (IAC), którą wcześniej opisaliśmy.
Krótko po otrzymaniu wniosku, 20 września 2020 roku, Home Office wstrzymał rozpatrywanie wniosku do czasu rozwiązania postępowania karnego.
Trzy z zarzutów zostały rozwiązane bez dalszych działań, a wnioskodawca przyznał się do czwartego z nich 11 stycznia 2021 roku. Zarzut ten dotyczył napaści powodującej rzeczywiste obrażenia ciała, a 3 lutego 2022 roku został skazany na karę pozbawienia wolności wynoszącą 46 tygodni.
Kontrola sądowa
Wnioskodawca zakwestionował opóźnienie w podjęciu decyzji w sprawie jego wniosku o status osiedlony w ramach EUSS. Jego wniosek został następnie rozpatrzony i odrzucony 27 maja 2022 roku, a jego apelacja od tej odmowy była skuteczna 20 lipca 2023 roku.
Kontrola sądowa również zakwestionowała politykę Home Office polegającą na wstrzymywaniu rozpatrywania wniosków EUSS, gdy wnioskodawca miał toczące się postępowanie karne. Zarzuty były takie, że polityka nie uwzględniała indywidualnych okoliczności i ograniczała uznanie dla swobody decyzyjnej.
Argumentowano, że brak uwzględnienia długości pobytu danej osoby w kraju sprawił, że polityka była niezgodna z prawem. Długość pobytu danej osoby ma ogromne znaczenie w odniesieniu do odpowiedniego progu prawnego, który mógłby być stosowany w przypadku jakiejkolwiek potencjalnej decyzji o deportacji. Dlatego, aby określić, czy toczące się postępowanie karne ma jakiekolwiek znaczenie dla wniosku, należy najpierw wziąć pod uwagę długość pobytu.
Stanowisko Sekretarza Stanu polegało na tym, że „polityka wstrzymywania ma funkcję publicznego interesu, chroniąc integralność systemu imigracyjnego, zapewniając, że zezwolenie nie jest udzielane w okolicznościach, w których z powodu przestępczości danej osoby nie powinno być udzielane”. Trybunał odrzucił to, stwierdzając, że „polityka w obecnej wersji obejmuje rzekome zachowania, które, jeśli zostaną udowodnione, nie są wystarczająco prawdopodobne, aby prowadzić do skazania i deportacji”.
Sędzia Trybunału Wyższego O’Callaghan podkreślił znaczenie podjęcia decyzji w sprawie wniosku, stwierdzając, że „Taki status zapewnia więcej niż tylko możliwość pracy, zabezpieczenia zakwaterowania oraz, jeśli jest to dozwolone, dostępu do świadczeń socjalnych i usług NHS. Zapewnia spokój umysłu i pewność w planowaniu przyszłości, co jest nieobecne w oczekiwaniu na decyzję w sprawie wniosku w ramach EUSS”.
Następnie pozwolił na kontrolę sądową na następującej podstawie:
W polityce brakuje wymogu, aby decydent rozważył zastosowanie zasady proporcjonalności Unii, co może wymagać od niego podjęcia decyzji i rozstrzygnięcia wniosku w danym przypadku. Ponadto pomija ona jakiekolwiek instrukcje dotyczące uwzględnienia progu testowego prawa Unii, mającego zastosowanie w danej sprawie, przed podjęciem decyzji o wstrzymaniu rozpatrywania. Decydent powinien być odpowiednio poinformowany, że test progu może wymagać od niego podjęcia decyzji i rozstrzygnięcia wniosku w danym teście. Zgadzam się z zwięzłą obserwacją pana Burtona, że polityka jest ślepa na jedną stronę kwestii prawnej.
Z powodów omówionych powyżej obecna polityka nie wymaga od decydenta uwzględnienia następujących kwestii przed wstrzymaniem wniosku EUSS. Po pierwsze, aby ustalić, czy wnioskodawca wykonywał prawa UE w Zjednoczonym Królestwie o godzinie 23:00 w dniu 31 grudnia 2020 roku, nabył stałe miejsce zamieszkania, a zatem obowiązuje próg poważnych podstaw, oraz czy mieszkał tam legalnie przez łącznie dziesięć lat, z obowiązującym progiem podstaw. Po uzyskaniu tej wiedzy, decydent musi również wiedzieć, czy, biorąc pod uwagę obowiązujący próg, wnioskodawcy można odmówić zezwolenia na pozostanie lub osiedlenie, jeśli zostanie skazany.
Decyzja o wstrzymaniu rozpatrywania wniosku EUSS wnioskodawcy została również uznana za niezgodną z prawem, ponieważ naruszała Umowę o wystąpieniu.
Wnioski
Sekretarz Stanu zgodził się na opublikowanie zastępczej polityki w ciągu trzech miesięcy, a nakaz uchwały obecnych wytycznych został wstrzymany do tego czasu. Po tym wszystkie wnioski, które zostały wstrzymane, będą przeglądane tak szybko, jak to możliwe. Zezwolenie na apelację do Sądu Apelacyjnego zostało odrzucone przez Trybunał Wyższy.
