Rozstrzygnięcie dotyczące statusu imigracyjnego w związku z brexitem i prawami obywateli UE

1. Wprowadzenie

Sprawa dotyczy tureckiego obywatela (wnioskodawcy), który od lat przebywa w Wielkiej Brytanii i twierdzi, że jego związek z obywatelką Rumunii powinien przyznać mu prawo do pozostania na podstawie EU Settlement Scheme (EUSS). Decyzja w sprawie tej apelacji była skomplikowana z uwagi na liczne powiązania z Umową o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE (Withdrawal Agreement), regulacjami imigracyjnymi i pandemią COVID-19, która miała wpływ na życie wielu osób. Kluczowe pytanie brzmiało, czy wnioskodawca miał prawo do statusu pobytowego na podstawie swojego związku oraz czy pandemia mogła uzasadnić odstępstwa od obowiązujących przepisów.

2. Tło sprawy

Wnioskodawca, obywatel Turcji urodzony w 1995 roku, przyjechał do Wielkiej Brytanii w 2007 roku i złożył wniosek o azyl, który został odrzucony. Od 2019 roku przebywał w Wielkiej Brytanii nielegalnie. W grudniu 2019 roku rozpoczął związek z obywatelką Rumunii, która miała prawo pobytu na podstawie EUSS od marca 2020 roku. Para zaczęła mieszkać razem w lutym 2020 roku, ale ich małżeństwo odbyło się dopiero w kwietniu 2021 roku.

W październiku 2020 roku wnioskodawca złożył wniosek o status trwałego partnera na podstawie EUSS, ale jego wniosek został odrzucony, ponieważ nie miał odpowiednich dokumentów wymaganych przed końcem okresu przejściowego (tj. przed 31 grudnia 2020 roku). Kluczowe znaczenie miały tutaj przepisy wymagające formalnego uznania związku jako trwałego przez władze imigracyjne przed końcem okresu przejściowego.

3. Argumentacja wnioskodawcy

Główne argumenty wnioskodawcy opierały się na kilku kwestiach:

•Wpływ pandemii COVID-19: Wnioskodawca twierdził, że pandemia uniemożliwiła mu zawarcie małżeństwa przed końcem okresu przejściowego. Twierdził, że w październiku 2020 roku złożył dokumenty w urzędzie stanu cywilnego, ale z powodu ograniczeń związanych z pandemią ceremonia została przesunięta na kwiecień 2021 roku. Argumentował, że gdyby nie pandemia, jego związek formalnie spełniałby wymogi EUSS.

•Zasada proporcjonalności i sprawiedliwości: Wnioskodawca powołał się na artykuł 18.1(r) Umowy o wystąpieniu, który wymaga, aby decyzje administracyjne były proporcjonalne. Uważał, że odmowa przyznania mu statusu była niesprawiedliwa i nieproporcjonalna w świetle okoliczności.

•Prawo do życia rodzinnego: Wnioskodawca wskazywał, że odmowa narusza jego prawo do życia rodzinnego z żoną i jej córką (jego pasierbicą) na podstawie artykułu 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC).

4. Odpowiedź sądu

Sąd szczegółowo rozpatrzył argumenty wnioskodawcy i odrzucił je, powołując się na następujące ustalenia:

4.1. Brak statusu wynikającego z Umowy o wystąpieniu

Wnioskodawca nie spełniał wymogów artykułu 10 Umowy o wystąpieniu, który określa, kto jest objęty ochroną w ramach praw obywatelskich. Aby być uznanym za członka rodziny obywatela UE, wnioskodawca musiałby:

•Uzyskać formalne uznanie jako trwały partner przed końcem okresu przejściowego.

•Mieć odpowiednie dokumenty potwierdzające jego status trwałego partnera.

Wnioskodawca nie spełniał żadnego z tych kryteriów, co wykluczało go z ochrony wynikającej z Umowy o wystąpieniu. Sąd zaznaczył, że nawet gdyby wnioskodawca był w związku trwałym przed 31 grudnia 2020 roku, to nie podjął wymaganych kroków administracyjnych, aby ten związek został formalnie uznany przez władze imigracyjne.

4.2. Pandemia COVID-19 jako argument

Sąd odrzucił argument, że pandemia mogła uzasadnić odstępstwo od przepisów. Nie znaleziono dowodów, że pandemia bezpośrednio uniemożliwiła wnioskodawcy uzyskanie statusu trwałego partnera. Wnioskodawca mógł wcześniej aplikować o uznanie swojego związku jako trwałego, ale tego nie zrobił. Sąd zauważył, że przepisy EUSS były jasne, a pandemia, choć trudna dla wielu osób, nie zmieniała zasad określonych w Umowie o wystąpieniu.

4.3. Zasada proporcjonalności i sprawiedliwości

Wnioskodawca powoływał się na artykuł 18.1(r), który wymaga, aby decyzje administracyjne były proporcjonalne. Sąd jednak podkreślił, że zasada proporcjonalności nie daje prawa do zmiany podstawowych zasad Umowy o wystąpieniu. Sąd zaznaczył, że:

•Proporcjonalność może mieć znaczenie w przypadkach, gdy władze nałożyłyby nadmierne obciążenia administracyjne, ale nie dotyczy sytuacji, gdy wnioskodawca nie spełnia podstawowych wymogów prawnych.

•Decyzja o odrzuceniu wniosku była zgodna z przepisami i nie naruszała zasad proporcjonalności.

4.4. Prawa człowieka i artykuł 8 EKPC

Wnioskodawca argumentował, że odmowa narusza jego prawo do życia rodzinnego. Sąd stwierdził jednak, że:

•Powoływanie się na artykuł 8 EKPC wymagałoby zgody Sekretarza Stanu, której wnioskodawca nie uzyskał.

•Regulacje EUSS nie obejmują automatycznie ochrony na podstawie artykułu 8, a wnioskodawca mógłby złożyć odrębny wniosek dotyczący praw człowieka, ale tego nie zrobił.

4.5. Zarzut dyskryminacji

Wnioskodawca twierdził, że przepisy EUSS dyskryminują jego żonę, ponieważ obywatelka Rumunii musiała spełnić bardziej rygorystyczne wymagania niż np. obywatele Wielkiej Brytanii. Sąd odrzucił ten zarzut, wskazując, że:

•Umowa o wystąpieniu chroni jedynie osoby spełniające określone kryteria, a wnioskodawca nie należał do tej grupy.

•Przepisy różniące się w zależności od obywatelstwa są zgodne z prawem i nie stanowią dyskryminacji w rozumieniu Umowy o wystąpieniu.

5. Wnioski sądu

Sąd doszedł do następujących konkluzji:

•Wnioskodawca nie spełniał warunków Umowy o wystąpieniu ani przepisów EUSS.

•Pandemia COVID-19, choć miała wpływ na życie społeczne, nie usprawiedliwia odstępstw od wymagań formalnych dotyczących statusu trwałego partnera.

•Decyzja odrzucająca wniosek była zgodna z przepisami i nie naruszała zasad proporcjonalności ani sprawiedliwości.

•Wnioskodawca mógł złożyć odrębny wniosek dotyczący praw człowieka, ale tego nie zrobił, przez co sąd nie miał podstaw do rozpatrzenia tego argumentu.

6. Podsumowanie

Wyrok ten potwierdza, że przepisy dotyczące statusu pobytowego po brexicie są ściśle określone i wymagają przestrzegania odpowiednich procedur przed określonymi terminami. Sąd nie może odstąpić od tych zasad, nawet w przypadku wyjątkowych okoliczności, takich jak pandemia. Sprawa ta stanowi ważny precedens dla innych osób starających się o status na podstawie związków z obywatelami UE w Wielkiej Brytanii po brexicie.