Nowy bezpłatny urlop opiekuńczy (Carer’s Leave)

Zgodnie z nowymi przepisami dotyczącymi urlopu opiekuńczego obowiązującymi od dnia 6 kwietnia 2024 r., w pewnych określonych okolicznościach pracownicy mają ustawowe prawo od pierwszego dnia zatrudnienia do wykorzystania do jednego tygodnia bezpłatnego urlopu na każdy 12-miesięczny okres na zapewnienie lub zorganizowanie opieki nad bliską osobą wymagającą opieki długoterminowej.

Tydzien nie oznacza automatycznie 5 dni – tydzień zależy ile dni w tygodniu przeważnie pracujesz. Jeżeli sa to 4 dni, to masz prawo do 4 dni.

Ustawowe prawo do bezpłatnego urlopu w celu zapewnienia opieki lub zorganizowania opieki należy rozpatrywać łącznie z innymi prawami przysługującymi pracownikom, w tym:

• czas wolny dla osób zaleznych: pracownicy maja prawo do rozsądnej ilości bezpłatnego urlopu, aby uporać się z „nagłymi” okolicznościami, takimi jak choroba czy nieprzewidziane zamkniecie szkoly
• urlop rodzinny
• elastyczny czas pracy: od pierwszego dnia zatrudnienia pracownicy mają prawo ubiegać się o elastyczny czas pracy. Może to obejmować zmianę godzin lub dni pracy albo lokalizacji, np. w celu pracy z domu, aby pomóc opiekunowi
• urlop wypoczynkowy
• urlop okolicznościowy.

Nowy urlop opiekuńczy kontrastuje z czasem wolnym dla osób zależnych, ponieważ jest on dostępny dla pracowników na zaplanowane i przewidywane zobowiązania opiekuńcze, a nie tylko w sytuacjach związanych z opieką w nagłych przypadkach.

Kto jest osoba zalezna?

W rozumieniu prawa do urlopu opiekuńczego „osobą zalezna” pracownika jest osoba, która:

• jest współmałżonkiem lub partnerem cywilnym pracownika
• jest dzieckiem pracownika
• jest rodzicem pracownika
• mieszka w tym samym gospodarstwie domowym co pracownik (ale z wyłączeniem lokatorów, lokatorów i najemców lub osób zatrudnionych przez pracownika) lub
• w uzasadnionych przypadkach polega na pracowniku w zakresie zapewnienia lub zorganizowania opieki (na przykład starszy sąsiad)

Potrzeba opieki długoterminowej

Osoba potrzebuje długoterminowej opieki, jeśli:

• cierpi na chorobę lub uraz (fizyczny lub psychiczny), który wymaga lub może wymagać opieki powyżej trzech miesięcy
• jest niepełnosprawna w rozumieniu Ustawy o równości z 2010 r. (EqA 2010) lub
• wymaga opieki ze względu na podeszły wiek.

Zaplanowany dzien opieki nad zdrowym dzieckiem niestety nie podlega temu prawu.

Na co można wykorzystać urlop opiekuńczy?

W wytycznych dotyczących urlopu opiekuńczego Acas podaje przykłady, kiedy pracownik może skorzystać z urlopu opiekuńczego:

• zabranie niepełnosprawnego dziecka na wizytę w szpitalu
• przeniesienie rodzica cierpiącego na demencję do domu opieki
• towarzyszenie osobie niezdolnej do pracy w dniu wycieczki
• zapewnienie posiłków i towarzystwa starszemu sąsiadowi, podczas gdy jego główny opiekun jest nieobecny w pracy

Kto ma do niego prawo?

Wszystkim, którzy posiadają status pracownika przysługuje ustawowe uprawnienie. Oznacza to, że ustawowe prawo nie obejmuje osób prowadzących działalność na własny rachunek (self-employed) oraz posiadających jedynie status pracownika najemnego („worker” – najczęściej, choć niezawsze to pracownicy agencyjni).

Prawo

Pracownik ma prawo od pierwszego dnia zatrudnienia do nieobecności w pracy w celu skorzystania z urlopu opiekuńczego, jeśli:

• posiada osobę zalezna od siebie z potrzeba długoterminowej opieki
• chce być nieobecny w pracy w celu sprawowania lub zorganizowania opieki nad taka osobą
• nie przekroczyl przysługującego mu uprawnienia w okresie 12 miesięcy kończących się ostatniego dnia wnioskowanego
• przestrzega wymogów dotyczących poinformowania pracodawcy.

Kwalifikujący się pracownicy są uprawnieni do wykorzystania do jednego tygodnia bezpłatnego urlopu dla opiekunów w każdym 12-miesięcznym okresie.

W jaki sposób można skorzystać z urlopu

Urlop opiekuńczy można wykorzystać:

• jako pół lub całe dni robocze, które nie muszą być kolejnymi dniami nastepujacymi po sobie.
• maksymalnie do jednego ciągłego tygodnia

Tytułem przykładu:

• Starsza matka Jane choruje na nowotwór i musi uczestniczyć w cotygodniowych sesjach chemioterapii. Jane pracuje na pełen etat, pięć dni w tygodniu. Może wystąpić o maksymalnie pięć dni urlopu opiekuńczego w dowolnym 12-miesięcznym okresie, z którego może skorzystać w formie 10 półdniowych dni w ciągu kilku tygodni, aby móc towarzyszyć mamie w szpitalu na wizytach chemioterapeutycznych.
• Córka Toma złamała kark w wyniku wypadku podczas jazdy konnej. Musi pozostać w szpitalu przez co najmniej trzy miesiące. Tom pracuje trzy dni w tygodniu. Może wnioskować o trzy dni urlopu opiekuńczego w dowolnym 12-miesięcznym okresie.

Jeżeli planujesz wykorzystać urlop opiekuńczy, musisz to zakomunikować pracodawcy odpowiednio wcześniej (prawnie ktorakolwiek z poniższych opcji jest dluzsza w pelnych dniach):

• przynajmniej 2 razy wcześniej niż planowana nieobecnośc, lub
• 3 dni wczesniej

Dla przykładu, jeżeli planujesz nieobecność 1 dnia, musisz to zakomunikować pracodawcy najpóźniej 3 dni przed.

Dla przykładu, jeżeli planujesz nieobecność 2 dni, musisz to zakomunikować pracodawcy najpóźniej 4 dni przed.

Pracodawca nie może wymagać od pracownika udokumentowania powodu nieobecnosci.

Pracodawca nie może odmówić pracownikowi skorzystania z urlopu opiekuńczego (chyba, że ​​pracownik wyczerpał przysługujące mu uprawnienia za dany okres), może jednak w pewnych sytuacjach przesunąć urlop i zwrócić się do pracownika o skorzystanie z niego w innym terminie.