Dyskryminacja z powodu niepełnosprawności

Co to jest dyskryminacja z powodu niepełnosprawności?

Dyskryminacja z powodu niepełnosprawności to złe lub gorsze traktowanie osoby, która jest niepełnosprawna.

Niepełnosprawność ma znaczenie ściśle prawne, nie medyczne i niekoniecznie oznacza używanie wózka inwalidzkiego – moze to byc przewlekla choroba utrudniajaca codzinne czynnosci.

Wiele osób może być potencjalnie niepełnosprawnych, jeżeli ich choroba, fizyczna czy psychiczna, spełnia pewne kryteria. Niektóre choroby są automatycznie uznane za niepełnosprawność (np. rak, HIV), inne mogą być tak zakwalifikowane, jeśli przez okres minimum ostatnich 12 miesięcy, utrudniały codzienne życie osobie, lub istnieje prawdopodobieństwo ze będą utrudniały przez 12 miesięcy lub więcej.

Niektóre dolegliwości są wykluczone z definicji niepełnosprawności, np. alkoholizm, wada wzroku, która można skorygować okularami, kleptomania itp. Niepełnosprawność może być również spowodowana choroba psychiczna (np. ciężka depresja kliniczna). Istotne jest również to ze bez znaczenia są powody choroby, która jest uznana za niepełnosprawność, dla przykładu alkoholik, który wpadł w depresje kliniczna wskutek nadużywania alkoholu, może być uznany za osobę niepełnosprawna.

Cechy chronione

Według prawa, pracodawca nie może dyskryminować pracowników z powodu tzw. cech chronionych („protected characteristics”). Niepełnosprawność jest jedną z nich.

Co to jest niepełnosprawność?

Może być to choroba fizyczna lub psychiczna, która ma poważny i długoterminowy negatywny wpływ na osobę oraz jej możliwość wykonywania codziennych czynności.

Niektóre choroby są automatycznie klasyfikowane jako niepełnosprawność, np. utrata wzroku czy nowotwory. Inne, nigdy nie będą klasyfikowane jako niepełnosprawność, np. uzależnienie od alkoholu czy katar sienny.

Największa cześć chorób zależy od danych okoliczności.

Dyskryminacja

Prawo zabrania tzw dyskryminacji bezpośredniej, czyli sytuacji gdzie jedna osoba traktuje drugą osobę gorzej niż innych z powodu niepełnosprawności.

W przypadku dyskryminacji bezpośredniej musisz pokazać, że jesteś gorzej traktowany niż inne osoby (w tym przypadku pełnosprawne), czy to osoby rzeczywiste czy hipotetyczne, właśnie z powodu twojej niepełnosprawności.

Dla przykładu, jesteś gorzej traktowany:

• Ponieważ jesteś niepełnosprawny
• Z powodu niepełnosprawności twojej partnerki/dziecka/rodzica itd
• Oprawca traktuje ciebie gorzej, ponieważ myśli, że jesteś zarażony wirusem HIV, gdy tak naprawdę nie jesteś

Gdy osoba niepełnosprawna znajduje się w pracy w znacznie mniej korzystnej sytuacji w porównaniu do osób pełnosprawnych, pracodawca ma obowiązek dokonać pewnych zmian, aby to zmienić. Dla przykładu:

• Do budynku można wejść tylko za pomocą schodów – co stawia w trudnej sytuacji osoby na wózku inwalidzkim
• Stewardesy, które regularnie latają, nie mogą nigdy wykonywać obowiązków na ziemi – co stawia w trudnej sytuacji osoby z guzem mózgu
• Pracownicy w zakładzie muszą pracować na stojąco – co stawia w trudnej sytuacji osoby z poważnym bólem pleców

Istnieje również rodzaj dyskryminacji wynikający z niepełnosprawności.

Dla przykładu, osoba niepełnosprawna jest traktowana niekorzystnie z powodu:

• Nieobecności związanych z niepełnosprawnością
• Niezdolności wykonywania pewnych obowiązków z powodu niepełnosprawności

W takim przypadku dyskryminacji nie musisz pokazać, że jesteś gorzej traktowany niż inne osoby (w tym przypadku pełnosprawne) – po prostu jesteś traktowany niekorzystnie.

Wbrew obowiązującemu prawu jest również tzw. ‘dyskryminacja pośrednia’. Jest to taki rodzaj dyskryminacji, który ma miejsce, gdy osoba traktuje wszystkich tak samo, ale pewien aspekt takiego pozornie równego traktowania stawia jedną grupę osób w gorszej pozycji, w tym przypadku z powodu ich narodowości.

Dla przykładu:

• Pracodawca ustalił, że wszyscy pracownicy na danym stanowisku muszą pracować na 5tym piętrze bez dostępu do windy – co wykluczyłoby osoby, które mają problem z chodzeniem
• Pracodawca ustalił, że wszyscy pracownicy na danym stanowisku musza mieć prawo jazdy – co wykluczyłoby osoby, które nie powinny prowadzić samochodu z powodu ich niepełnosprawności

Według prawa, pracodawca może stosować takie pośrednie praktyki tylko w sytuacji, gdzie pokaże, że są one „proporcjonalnym sposobem osiągnięcia uzasadnionego celu”. Dla przykładu, wszyscy pracownicy na danym stanowisku musza mieć prawo jazdy, ponieważ pracują jako kierowcy ciężarówki. W takiej sytuacji wymóg prawa jazdy jest proporcjonalnym sposobem osiągnięcia uzasadnionego celu.

Prześladowanie z powodu niepełnosprawności

Polega ono na poddaniu osoby działaniu, które:

• Jest niechciane przez tę osobę, oraz
• Jest związane z niepełnosprawnością tej osoby, lub kogoś jej bliskiego

oraz to niechciane działanie ma cel lub efekt:

• Naruszenia godności ofiary, lub
• Stworzenia środowiska pracy, które jest wrogie, poniżające lub obraźliwe dla ofiary.

Firma może być pociągnięta do odpowiedzialności za prześladowanie czy dyskryminacje popełnione przez jej pracowników, czyli np. managerów czy po prostu kolegów z pracy.

Wiktymizacja

Prawo chroni osoby, które są gorzej traktowane ponieważ oskarżyły kogoś, lub ktoś myśli że oskarżyły, o dyskryminację ze względu na niepełnosprawność czy np. są świadkiem w takiej sprawie.

Trybunał pracy

Aby skierować sprawę o dyskryminację do sądu, nie jest wymagany minimalny okres zatrudnienia.

Musisz jednak uważać, aby twoja sprawa się nie przedawniła. Proces prawny musi byc rozpoczęty w przeciągu 3 miesięcy (plus czas w ACAS) od dnia dyskryminacji. W przypadku serii wydarzeń, zasięgnij naszej porady kiedy wspomniany okres trzymiesięczny rozpoczął się w twoim przypadku.